Çin'in adli uygulamasında kayıt, kanıt toplamanın yaygın bir yoludur. Karşı tarafın izni olmadan yapılan özel görüşme kaydı belirli koşulları yerine getirirse, mahkeme bunu delil olarak kabul edebilir.
I. Çin mahkemelerinde gizli kayıtlar kabul edilebilir mi?
Çin Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (CPL) 63. Maddesinde öngörülen sekiz tür delil vardır ve bunların arasında kayıt delilleri Tip 4 “görsel-işitsel materyallere” dahil edilmiştir. Ayrıca Çin Miras Hukukunda “kayda geçirilerek yapılacak vasiyet” ile ilgili hükümler de bulunmaktadır. Bu nedenle kayıt, kanunun izin verdiği delil türlerine girer.
Kayıt, yasal delil olarak kullanılabilmesine rağmen, uygulamada, kayıt genellikle diğer tarafın farkında olmadan gizlice yapılır. Gizli kayda gelince, Çin mahkemelerinin tutumu olumsuzdan olumluya geçiş yaptı.
Daha önce, Çin mahkemeleri gizli kayıtların yasa dışı olduğuna ve bu nedenle hiçbir şekilde kanıt olarak kullanılamayacağına karar verdiler. [1] Ancak böyle bir kural, tarafların delil toplama araçlarını aşırı derecede sınırlandırdı ve bu nedenle birçok kişi tarafından itiraz edildi ve eleştirildi. 2001 yılında Çin mahkemeleri, gizli kayıt üzerindeki kısıtlamaları gevşetmiş ve ne başkalarının meşru hak ve menfaatlerini ihlal etmediği, ne de yasanın yasaklayıcı hükümlerini ihlal etmediği sürece kanıt olarak statüsünü kabul etmiştir. 2015 yılına kadar, gizli kayıt, başkalarının meşru hak ve menfaatlerini "ciddi şekilde" ihlal etmediği, yasanın yasaklayıcı hükümlerini ihlal etmediği veya kamu düzenini ve ahlakı ihlal edecek şekilde toplanmadığı sürece genellikle kanıt olarak kullanılabilir. [2]
Yukarıdaki kriterlere ek olarak, bazı hakimler aşağıdaki noktaları da önermişlerdir:
1. İlgili taraf kayıt sırasında hazır bulunacaktır ve tarafın kaydı bizzat kendisi yapması daha iyidir.
2. Gizli kayıt, kaydın yasak olduğu yerde veya sahtekarlık veya zorlama yoluyla yapılmamalıdır;
3. Genel olarak, kayıt tek başına gerçekleri bulmak için temel olarak kullanılamaz ve ispat etkisini elde etmek için diğer kanıtlarla birlikte kullanılmalıdır. [3]
II. Ne tür kayıtların kabul edilmesi olası değildir?
Deneyimlerimize göre, aşağıdaki durumlarda, kayıtların reddedilmesi muhtemeldir:
1. Birisi, tüm katılımcıların başlangıçta "kayıt yapmama" konusunda hemfikir olduğu bir konuşmanın kaydını gönderirse, bu tür bir kayıt, mahremiyet hakkını ihlal ettiği için büyük olasılıkla yasa dışı kabul edilecektir;
2. Kaydın sahtekarlık ve zorla ilgili içerikler içerdiği durumlarda;
3. Kaydın kamu düzenine ve ahlaka aykırı bir şekilde toplandığı yerler. Örneğin, bir boşanma davasında, bir taraf bir çocuğu diğer tarafla konuşmaya ve konuşmayı gizlice kaydetmeye teşvik eder;
4. Kaydın profesyonel izleme ekipmanı kullanılarak yasadışı bir şekilde toplandığı yerlerde;
5. Kaydın, başka birinin özel alanına (yatak odası veya araba gibi) ekipman yerleştirilerek toplandığı yerlerde;
6. Kaydın yasak olduğu bir yerde toplanması (mahkeme salonu gibi);
7. Kaydın bir bilgisayara veya cep telefonuna Trojan programı aracılığıyla hacklenerek toplandığı yer.
III. İdeal kayıt kanıtı nasıldır?
İdeal kayıt kanıtı genellikle aşağıdaki özelliklere sahiptir:
1. Kayıt tercihen ilgili taraflarca şahsen yapılmalıdır;
2. Görüşmenin zamanı, yeri ve katılımcıların kimlikleri gibi temel bilgiler net olmalıdır;
3. Konuşmadaki ton sakin olsa iyi olur;
4. Konuşma, tartışmalı gerçeklere daha iyi odaklanmalı ve anlamsız tartışmalardan kaçınmalıdır;
5. Orijinal ortam (kayıt kalemi ve cep telefonu gibi) iyi korunacaktır;
6. Kayıt çok önemliyse, kayıt sürecini noter tasdik ettirmek için bir notere başvurmanız tavsiye edilir.
Son olarak, okuyuculara, belgesel kanıtların Çin'in adli uygulamalarında hala en önemli kanıt olduğunu hatırlatmalıyız. Belgesel Kanıt - Çin Sivil Davalarında Kanıt Kralı), kayıt genellikle yardımcı kanıt olarak kullanılırken.
Referanslar:
[1] 《最高人民法院 关于 未经 对方 当事人 同意 私自 录音 取得 的 资料 能否 作为 证据 使用 问题 的 批复》 （法 复 [1995] 2 号） 曾 规定 “未经 对方 当事人 同意 私自 录制 其 谈话 ， 系不 合法 行为 ， 以 这种 手段 取得 的 录音 资料 ， 不能 作为 证据 使用。 ”
[2] 《最高人民法院 关于 民事诉讼 证据 的 若干 规定》 中 “以 侵害 他人 合法 权益 或者 违反 法律 禁止 性 规定 的 方法 取得 的 证据 ， 不能 作为 认定 案件 事实 的 依据。” 和 《最高人民法院 关于 适用<中华人民共和国 民事诉讼 法> 的 解释》 第 106 条 关于 “对 以 严重 侵害 他人 合法 权益 、 违反 法律 禁止 性 规定 或者 严重 违背 公 序 良 俗 的 方法 形成 或者 获取 的 证据 ， 不得 作为 认定 案件 事实 的 根据”
[3] 案 号 ： 一审 （2006） 宣 民初 字 第 00745 号 ； 二审 （2006） 一 中 民 终 字 第 7422 号。 王磊 （二审 主 审 法官） 《人民 司法 （案例）》 第 75 页 2008 年
案 号 ： 一审 （2006） 崂 民 三 初 字 第 241 号。 朱铁军 《人民 司法 （案例）》 第 78 页 2008 年
Fotoğraf, Allec Gomes (https://unsplash.com/@allecgomes) tarafından Unsplash'ta.
Katkıda bulunanlar: Chenyang Zhang 张 辰 扬 , Xuan Zhao 赵 暄
